Skorašnje otkrivanje spomenika crnogorskim komitima u Nikšiću, na kome piše da su se „borili za pravo, čast i slobodu Crne Gore 1916–1929“, Udruženje boraca ratova od 1990. godine ocjenjuje kao manipulatorski politički čin crnogorske vlasti, koja je, zarad krpljavine državnog identiteta i samoisticanja, spojila nespojivo: crnogorske junačke komite koji su se borili protiv austrougarskog okupatora 1916–1918. i zelenaške komite 1919–1929, pobunjenike protiv vlasti novostvorene države Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
Predsjednik Udruženja Radan Nikolić podsjeća da je tom prilikom, govoreći o značaju ovog spomenika, predsjednik Crne Gore Milo Đukanović saopštio da crnogorski komiti „nijesu pristajali ni na tuđinsko, ni na savezničko ropstvo i poniženje“, te je na taj način stavio u isti koš okupatore i oslobodioce Crne Gore u Prvom svjetskom ratu.
– Đukanović je takođe optužio srpsku vladu iz tog vremena i njene, kako je kazao, crnogorske povjerioce, da su radili sve da Crna Gora nestane kao država i da se detronizuje njena dinastija Petrović Njegoš. Pritom je Podgoričku skupštinu kvalifikovao „prevratom koji je sproveden nakon krivotvorenih izbora, odlukom grupe građana koja se okupila u Podgorici i sebe proglasila Velikom narodnom skupštinom“. Navedene tvrdnje Đukanovića i njegovo proglašenje svih komita borcima za nezavisnu Crnu Goru, u suprotnosti su sa istorijskom istinom jer su upravo komiti, na zboru u Dobrilovini 10. jula 1918. godine, donijeli rezoluciju kojom je zaključeno da se produži borba protiv okupatora do konačnog istjerivanja iz zemlje i ujedinjenja Crne Gore i Srbije pod dinastijom Karađorđević i da se ne dozvoli povratak kralju Nikoli i njegovoj porodici u Crnu Goru – istakao je Nikolić.
Kao što je poznato, kaže Nikolić, ti zaključci komitskih boraca pretočeni su u odluke Podgoričke skupštine koje nije prihvatilo ukupno 90 komita koji su prešli u zelenaše u toku Božićne pobune 1919, a čiji su organizatori bili italijanski agent Đovani Baldači i bivši crnogorski ministar Jovan S. Plamenac.
– Udruženje se klanja sjenima crnogorskih komita koji su se u narodnooslobodilačkom pokretu 1916–1918. borili za svoju zemlju i narod, a žali i za stradalim zelenaškim komitima koji nijesu ubijali i pljačkali svoj narod i njegove prvake zarad tuđih i ličnih interesa. Što se tiče ostalih zelenaških komita, istorijska istina neumoljivo svjedoči o njihovom neslavnom služenju interesima Italije u Crnoj Gori i nastojanjima kralja Nikole da ponovo sjedne na vladarski presto suprotno narodnoj volji. Uz to, dugačak je spisak zlodjela zelenaških komita nad vlastitim narodom, među kojima su i ubistva učesnika Podgoričke skupštine na podmukao i svirep način – kaže Nikolić.
Radan Nikolić dodaje su spomenikom svim crnogorskim komitima ciljano stavljeni u istu ravan slobodarstvo i sluganstvo, patriote i pobunjenici, djelo i nedjelo, žrtve i dželati.
– A sve to uz isticanje, kako Đukanović reče, istorijske misije savremene nezavisne crnogorske države da se ovim spomenikom oduži komitima – pretečama „pokreta za obnovu nezavisne države 2006. godine“. Đukanović pritom previđa da su između dva svjetska rata, na više mjesta u Crnoj Gori (Danilovgrad, Kolašin itd.), bili izgrađeni spomenici komitskim borcima 1916/1918, te da su oni bili preteče ujedinjenja u Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca, a ne nezavisne Crne Gore. Što se pak tiče zelenaških komita 1919–1929, oni jesu bili preteče nezavisne države Crne Gore, ali one proglašene pod italijanskom okupacijom na Petrovdan 1941. godine, kao i preteča tekućeg nasilja vlasti u ime države nad onima koji drugačije misle – zaključuje Nikolić. M.S.

---